Een patient is meer dan zijn ziekte

 Een patiënt is meer dan zijn ziekte

Artsen over de patiënt die hun kijk op het vak ingrijpend veranderde.

Ben Crul (65), voormalig huisarts in Leiden: ‘Ze was een leuke, intelligente vrouw van begin 40, en mijn ontmoeting met haar heeft mijn leven sterk beïnvloed. Ik was zaalarts in het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis, mijn studie geneeskunde had ik net afgerond en ik zou specialist worden. Zij had eierstokkanker, een vorm van kanker met vaak een slechte prognose. Ze was niet te genezen. Elke ochtend kwam ik tijdens het visite lopen met de verpleging bij haar langs en eigenlijk had ik nooit goed nieuws voor haar. Ik trok langs de bedden van de patiënten, met uitslagen van bloedonderzoek of scans en elke keer ging ik met lood in de schoenen haar kamer binnen.

‘Ben’, zei ze op een dag – ze noemde me bij mijn voornaam, zelfs dat weet ik nog – ‘Ben, heb je niet eens een ander verhaal voor me? Ik weet dat ik dood ga maar heb je niet eens wat anders, wat leuks te vertellen?’ Zij liet me inzien dat de patiënt in dat bed ook een mens is en dat ik meer moest doen dan technische informatie overbrengen. Na haar vraag ben ik ook over andere dingen gaan praten. Ik liet meer van mezelf zien. Ik vertelde bijvoorbeeld over mijn vakantie, dat vond ze fijn. Een patiënt is meer dan zijn ziekte, daarvan moet de arts zich bewust zijn.

Door haar ben ik me gaan realiseren dat ik in het ziekenhuis niet op mijn plek zat. Om me heen zag ik de specialisten al weer bezig met de volgende scan, de volgende chemokuur, het was allemaal zo technisch. Aan het bed van een patiënt die helemaal verminkt was door een operatie hoorde ik ze soms zeggen dat het resultaat er prachtig uit zag. Dan zag ik de patiënt kijken en denken: gaat dit over mij? Dat was mijn wereld niet en deze vrouw heeft me dat doen inzien. Door de gesprekken met haar realiseerde ik me dat het vak van medisch specialist niks voor mij was, dat ik veel liever huisarts wilde worden.

Toen ik de huisartsenopleiding ging doen, merkte ik onmiddellijk het verschil. Het gaat niet alleen om de laatste laboratoriumuitslagen, kregen we te horen. Je moet luisteren, kijken, interesse tonen. Mijn moeder is jong overleden, ik studeerde toen nog. Ik herinner me dat haar huisarts om de dag langskwam. Hij kon niet veel voor haar doen maar hij trok zijn jas uit, ging naast haar bed zitten en was er gewoon. Dat is me altijd bijgebleven, dat gaf zo veel steun. Toen al merkte ik hoe belangrijk het was om even de tijd te nemen voor een patiënt.

De vrouw met eierstokkanker overleed een jaar na mijn vertrek uit het ziekenhuis. Ik wist dat niet, totdat op een dag een goede vriendin van haar langskwam in de huisartsenpraktijk waar ik in opleiding was. Ze had een fles wijn bij zich en een brief. Die had de vrouw vlak voor haar dood speciaal voor mij geschreven. Het is al 35 jaar geleden, maar ik raak nog geëmotioneerd als ik terugdenk aan dat moment. Ze had ons contact zo waardevol gevonden en dat wilde ze me na haar overlijden laten weten. Zo zie je wat arts en patiënt voor elkaar kunnen betekenen. Ik voor haar, maar zij zeker ook voor mij.’

Ben Crul

Geboren in 1952 in Heerlen

Was

Negentien jaar huisarts in Leiden, daarna veertien jaar hoofdredacteur van artsenvakblad Medisch Contact en vijf jaar medisch adviseur bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis

Opleiding

Universiteit Leiden

En

Crul is oprichter en voorzitter van vrijwilligersorganisatie Fietsmaatjes Leiden/Leiderdorp.